Ontwerper Ivo Schmetz

door Marieke de Bra

Ivo met poes Poes (20!). Foto: Marieke de Bra

Als er één ding opvalt middenin de open keuken slash woonkamer van ontwerper Ivo Schmetzs appartement in Amsterdam West is het de zelf ontworpen boekenkast. Ok, én de hangmat voor de openslaande deuren op driehoog naar het balkon. Maar omdat we langskomen om het over inspiratie te hebben, houden we het voor deze blog bij de boekenkast. Hoewel inspiratie natuurlijk ook prima in een hangmat kan ontstaan. Maar goed. Wat vinden we in Ivo’s boekenmeubel?

Ivo en dochtertje Mia (2) voor de zelf ontworpen boekenkast.
Links hangen twee prints uit de zeefdrukserie voor de verjaardag van Basserk Records.
Foto: Marieke de Bra

Ivo heeft niet per se een favoriete maker of ontwerper. Toch vragen we het hem voor de zekerheid nog één laatste keer: “Is er écht helemaal niemand, niet één, of drie anders, die je uitzonderlijk goed vindt? Of een artiest die je is bijgebleven van je tijd op de kunstacademie in Maastricht?” Schmetz: “Nee echt niet. Ik kan zo tien boeken uit de kast trekken die ik heel tof vind, maar die zeker niet door één iemand zijn gemaakt.” De kast is fors gevuld. Op ons verzoek trekt Ivo er toch een paar boeken uit. We hebben M’as-tu vue (Did You See Me?) van Frans kunstenares en fotografe Sophie Calle in onze handen dat de belangrijkste werken van Calle’s oeuvre laat zien. Als we vragen waar het Ivo om gaat bij dit boek, is zijn antwoord duidelijk: “De vormgeving. Die kleinere pagina’s ertussendoor bijvoorbeeld, dat vind ik heel vet.” De inhoud van dit boek is voor Ivo onderschikt aan hoe het eruit ziet.

Het visuele is in Ivo’s eigen werk ook erg belangrijk, wat hij laat zien met Archivo De Pivo: een compilatie van twaalf reizen, Ivo’s herinneringen daaraan, gedachten, bergen, gevoelens, ideeën, meisjes en liefde. Het is een door Schmetz samengestelde ode aan grafisch ontwerp. De inhoud wordt bepaald door de balans tussen tekst en beeld, het ritme van het boek. Tijdens het maakproces nam Ivo veel ruimte voor experiment. “Ik wilde meer met collagestijl doen en dat heb ik met dit boek kunnen realiseren. Na drie jaar was ik er ook gelijk weer klaar mee”. Schmetz noemt Archivo De Pivo een inspiratieboek en legt uit waarom: “Het leven is leuk, reizen is leuk, maken is leuk. Dat probeer ik met dit boek te laten zien. Ik hoop dat mijn ontwerpvreugde anderen inspireert”.

Sophie Calle – M’as-tu vue

Omdat boeken een rode draad door Ivo’s leven en ons gesprek vormen, kijken we naar wat er verder op tafel ligt. Ons oog valt op Het beste van Wim T. Schippers. Zoals de titel al doet vermoeden: een boek dat werk van kunstenaar, televisiemaker, stemacteur en volgens Ivo ‘Nederlandse held van het absurdisme’ Wim T. Schippers laat zien. Het hoort bij een overzichtstentoonstelling uit 1998 in Centraal Museum Utrecht. Misschien ken je Schippers van de grote paarse plastieken stoel in het Amsterdamse Vondelpark of de pindakaasvloer die in 2011 werd tentoongesteld in Rotterdams museum Boijmans van Beuningen. Maar ook als je niet thuis bent in de kunst scene hoeft Schippers geen onbekende van je te zijn. Hij deed bijvoorbeeld de stemmen van Ernie en Kermit de Kikker uit Sesamstraat en presenteerde onder andere Zomergasten in 1997.
De manier waarop in het overzichtsboek rekening is gehouden met het feit dat het boek tweetalig is, vindt Ivo een geniale vondst. De twee talen zijn over elkaar heen gedrukt: Nederlands in het rood, Engels in het groen. Met gekleurde, transparante sheets kun je de ene of de andere taal lezen (die krijg je er natuurlijk bij als je het boek aanschaft). Ivo houdt wel van dit soort experimentele trucjes in design. Zo ontwierp hij ooit een boekje in opdracht voor een drukker om het nieuwe assortiment van het bedrijf te showcasen. Voor de kaft bedacht Ivo een zwarte inkt, die verandert van kleur door temperatuurverschil.

Links: Twee bladzijden uit het boek Het beste van Wim T. Schippers
Rechts: De catalogus die Ivo maakte voor een drukkerij.
De inkt op de kaft verandert van kleur door eroverheen te wrijven. Foto: Marieke de Bra

Een ander boek dat Ivo ontwierp en ook verkrijgbaar is in Thuyskamer is Autonomie door tegenspraak: een soort encyclopedie en tijdsdocument over Amsterdams collectief EHBK (Eerste Hulp Bij Kunst) en hun studio’s op de Overtoom 301 (OT301). Het boek is vormgegeven en mede samengesteld door Schmetz. Ivo is nauw betrokken bij de in 1999 gekraakte vrijhaven OT301. Niet alleen omdat hij er vanaf de kraak bij was, maar ook omdat de ontwerper zes jaar in het bestuur van EHBK zat. En nog steeds doet hij voor een deel de culturele programmering van de studio’s. Autonomie door tegenspraak is een interessant document voor kunstenaars en anderen die zelf een collectief of broedplaats op willen zetten.

Autonomie door tegenspraak

Even tussendoor, vind jij het ook zo heroïek dat Ivo betrokken was bij het kraken van de OT301? Dan willen we je zeker niet onthouden dat hij daarvoor in twee gekraakte vleugels van Amsterdams ziekenhuis Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) woonde. “Een beetje bizar was het wel, wanneer je tijdens één van de vele feestjes uit het raam keek en patiënten in de vleugel tegenover mijn kamer zag liggen.”

Het lijkt ons duidelijk dat Ivo onderneemt als een malle. We hebben het namelijk nog niets eens over zijn uitgeverij Abnormal Data Processing gehad, waarmee hij naast Archivo De Pivo en Autonomie door tegenspraak ook een dichtbundel om aan de muur te hangen uitgaf. En platenlabel Basserk Records bijvoorbeeld. Of zijn electropunkband 3-1, waarmee hij vroeger elektronische dansmuziek maakte. En Ivo’s eigen ontwerpbureau 310k. Ook zo benieuwd nu, wat Schmetz met 3’n en 1’en heeft? Ivo: “De 3 is inderdaad een magisch nummer voor me geworden. Tijdens mijn academietijd was ik altijd samen met mijn twee beste vrienden Peter en Jos. Zóveel dat ze ons de ‘heilige drie-eenheid’ noemde. Met z’n drieën wilden we dan ook een collectief opzetten na de academie. Het liep anders. Peter en ik verhuisden naar Amsterdam, Jos naar Antwerpen. Toch richtten Peter en ik uiteindelijk een band op. We noemden onszelf 3-1, naar de drie-eenheid die we ooit waren met Jos. We oefenden in het OLVG. Tijdens deze periode leerde ik mijn huidige compagnon van 310K kennen. Paul is ook grafisch ontwerper en had destijds het bedrijf Octak, wat hij vaak afkortte als ‘OK’. Ik had 3-1 al en dus besloten we 3-1 en OK aan elkaar te plakken: 310k. Toen we later de OT301 kraakten, kwamen die cijfers toevallig weer terug. Ik besloot de 3 op mijn arm te laten tatoeëren. Wat trouwens ook mijn derde tattoo is, haha”.

Dichtbundel Kopfschmerzen van Joris Tromp, die je aan de muur kunt hangen.
Vormgegeven door Ivo Schmetz. Foto: Thuyskamer

Om het tienjarig bestaan van platenlabel Basserk Records te vieren maakte ontwerpbureau 310k tien glow in the dark zeefdrukken, die horen bij hun jubileumrelease Bleeps, Beats & Bass. Elke A2 print vertegenwoordigt een track op het album. De prints zijn een metafoor voor de jungle en staan symbool voor hoe de muziek scene nu is. Maar ook voor een plek waar dingen kunnen groeien. De A2-zeefdrukken zijn uitsneden van de enige A1. Foto: Thuyskamer.

De jubileumexpo van Ivo’s platenlabel Basserk Records, Bleeps, Beats & Bass, is nog een aantal weken bij Thuyskamer te zien. Hop langs en pluk op weg naar buiten een Amsterdam Alternative mee: een gratis magazine dat je vertelt over alternatieve non-profit organisaties in Amsterdam en je kennis laat maken met de toffe plekken in de stad. Het is een initiatief van onder andere (verrassing!) Ivo Schmetz dat hij tweemaandelijks vormgeeft. Zodat jij op de hoogte blijft van waar je moet wezen voor ongepolijste creativiteit en echte mensen.

Je vindt de ontwerpen van Ivo in de winkel in de Nieuwe Nieuwstraat in Amsterdam en een gedeelte in de webshop.
Thuyskamershop.nl

Ontwerpduo Went&Navarro | The Tintype Studio

door Marieke de Bra

Wanneer we bijna met z’n allen aan tafel zitten in de met fotografie-, grafische vormgeving-, gedichtjes-, kunstboeken-, een hond-, en babyspullen overladen huiskamer van Arjen en Manon van The Tintype Studio, komen eerst de croissantjes en de taartsize kokosmakroon op tafel. Beide ontwerpers zijn afgestudeerd aan de Design Academy in Eindhoven, maar niet in hetzelfde jaar. Hun samenwerking en liefde ontsprong toen tweedejaars student Manon Navarro de afstuderende Arjen Went om advies vroeg voor een schoolopdracht waar zij mee bezig was. Wij gingen bij het nog steeds verliefde stel op bezoek om te kijken hoe hun huiskamer eruit ziet en wie hen door de jaren heen inspireerde.

Behalve van ‘Natte Plaat’ houdt Arjen ook van Daguerreotypie¹: “Ik heb iets met lange sluitertijden.” Foto: Marieke de Bra

Afgelopen 1 juli was het precies tien jaar geleden dat Arjen en Manon de professionele handen ineensloeg en ontwerpduo Went&Navarro geboren werd. Manon: “Een reclamebureau waar we eens mee samenwerkten vroeg waar we die geweldige naam vandaan hebben. Ik moest helaas opbiechten dat het ‘gewoon’ onze achternamen zijn.” Het gaat goed met Went en Navarro en ze doen over het algemeen wat ze het leukst vinden: beeldmaken. “Toch zijn we zakelijk niet bepaald handige ondernemers.” Hun autonome project The Tintype Studio is daar volgens Arjen een goed voorbeeld van. De ontwerper poneert zijn stelling met een halve glimlach. “We hebben na wat exposure veel toffe aanbiedingen gehad voor The Tintype Studio, maar we hebben deze te weinig opgevolgd”. Te druk. Voor The Tintype Studio gebruikt het tweetal een 19e eeuwse fotografietechniek: het Natte Plaat Collodion proces. Een kundigheid waarbij een glas- of metaalplaat veel langer belicht wordt dan gebruikelijk. Een dromerig beeld ontstaat. Als je een portret wilt laten maken, moet je dus ook lang stil kunnen zitten. Een steun waarin de nek en het hoofd rusten moet je daarbij helpen. Zo’n nekklem hoort bij de uitrusting die Arjen en Manon meenemen wanneer ze met hun portable studio op evenementen staan. Ze ontwierpen een complete huisstijl rondom dit concept: logo, mooie verpakking voor het portret, speciaal ontworpen karren. En ze maakten betaalbare posters en kaarten van de ‘Tintypes’. Arjen: “Het gaat ons niet alleen om de uiteindelijke foto, het moet ook een belevenis zijn.”

Tintype Fine Art reproducties in Thuyskamer

In Thuyskamer hangen geen portretten, maar stillevens van Went&Navarro. Iets wat niet uit de lucht komt vallen als je het stel een beetje kent. Arjen is al vanaf zijn eerste kennismaking met fotografie in de ban van klassieke technieken en één van zijn helden is Duits plantenfotograaf Blossfeldt. Er hangen dan ook drie prints aan de muur boven hun eettafel uit het boek Urformen der Kunst. Een samenvatting van Blossfeldts 6000-close-ups-van-plantendelen-tellende serie. Blossfeldt maakte de foto’s om te gebruiken voor het vak ‘Modellieren nach Pflanzen’, dat hij onderwees aan de kunstacademie. Manon: “Blossfeldts reeks was een onderzoek en niet eens bedoeld als kunst, maar het is natuurlijk super esthetisch. Omdat het erg ingezoomd is (ik ben zó van macro!) voel je de maatvoering niet meer en lijken alle plantdelen even imposant.” Arjen: “Die boeken worden tegenwoordig uit elkaar getrokken en per pagina verkocht. Ze zijn geloof ik bijna niet meer te krijgen. We hebben deze drie ooit een keer geruild voor een ‘Tintype’.”

Blossfeldt aan de muur bij Arjen en Manon. Foto: Marieke de Bra

Arjen en Manon vinden zichzelf geen fotografen maar ontwerpers die werken met het medium fotografie. Arjen: “Fotografie is het meel waar je de taart mee bakt. Na het maken van een foto doen wij nog zoveel ingrepen.” Nick Knight vinden ze een goed voorbeeld van een maker die meer is dan alleen fotograaf. In de hal, net voor de trap om naar de rest van het huis op te stijgen, hangt een A2 print met een spot erop. Het is één van Knights werken: een portret van Björk. Ze leerden het werk van Knight op de academie kennen. Het was voor hen de eerste keer dat zij nadachten over fotografie als ‘beeld’ ‘maken’. Alles op de foto van de IJslandse zangeres is speciaal voor dat ene beeld vormgegeven, van de belichting tot de transparante outfit. Manon: “Ik vind het bijzonder dat Björk eruit ziet als een ballerina uit een muziekdoosje. Dat klopt echt bij haar.” Dit beeld van Knight en de manier waarop het tot stand kwam doet Manon denken aan één van hun eigen beeldverhalen: de Pieta. Naar het idee van een overleden Jezus in de handen van zijn moeder Maria. Op de foto van Arjen en Manon is de Maria een vrouw met een donkere huidskleur in een juten jurk en de Christus een zwarte piet met blonde krullen. Het tofste van Nick Knights werk vindt Arjen dat je bijna alle fotoshoots live online mee kunt kijken, wat onderstreept dat fotograferen een veelomvattend proces is en de studio een creatieve vrijhaven.

Links: Björk Van Nick Knight    Rechts: Pieta van Went&Navarro

¹Daguerreotypie is een fotografische methode uit de 19e eeuw uitgevonden door de Franse Louis Daguerre. Hij maakte de allereerste foto van een mens. Maar niet bewust. Met zijn camera obscura belichtte hij zeven minuten lang de verzilverde koperen plaat achterin het toestel, de lens op een druk Parijs straatbeeld richtend. Door de lange sluitertijd is verkeer noch mens te zien. Behalve één persoon. Een man die toevallig zijn schoenen liet poetsen en daardoor net lang genoeg stilstond om te worden vereeuwigd.

De allereerste foto van een mens van Louis Daguerre

Je vindt de Tintype Fine Art reproducties in de winkel in de Nieuwe Nieuwstraat in Amsterdam en in de webshop.
Thuyskamershop.nl